Wat zijn PEC en SEC?

Hoe trekt een spier nu daadwerkelijk samen en wat zijn PEC en SEC? Wat doen ze om een beweging vloeiend te maken? Hoe zorg je dat je optimaal gebruik maakt van de energie in je lijf? In de blog Kunnen hardlopers gespierd worden? zag je hoe spieren werden opgebouwd. hIer lees je wat zijn PEC en SEC en hoe je deze kunt trainen.

In de spiercel bevinden zich samentrekkende eiwitten, de myosine, de actine en het titine gedeelte, welke zogenaamde kruisbruggen kunnen vormen. Om die te vormen is energie nodig en de vorming van deze bruggen gaat nogal schokkerig. Daarom heeft je lichaam iets slims bedacht: In het verlengde en parallel op de contractiele eenheid (Actine en Myosine) liggen wat andere componenten die van invloed zijn op het leveren van vermogen. Dat zijn de PEC en SEC componenten. (parallel / serie elastische component)

SEC is een in serie geschakeld elastisch ding en PEC is parallel geschakeld. SEC werkt als een schokdemper en zorgt dat de kracht vloeiend wordt verspreid over de spier. Dit doen ze door sturing vanuit de zenuwen naar de contractiele eenheid. Daarnaast hebben deze delen ook in vloed op de lengte van de spiervezel en daardoor dus op de lengte van de spier. Ze kunnen zelf niet zorgen dat de spier langer en korter wordt, ze zijn namelijk elastisch, maar ze doen dat als de spier samentrekt. Nét zoals je zou doen als je een elastiekje zou uitrekken.

Elastiekjes

Zoals bij een elastiek, zorgen ze ook dat de kracht wordt tegengewerkt. Hoe verder je een elastiek uit rekt, hoe meer kracht erop komt te staan en hoe liever dat elastiek weer terug wil naar zijn oude vorm. Door de rek op het elastiek komt er energie in, dat als je het weg schiet vrij komt.

Spieren die niet worden gebruikt, hangen in hun bindweefsel aan de botten waar ze aan vast zitten. Voordat je spieren gaat gebruiken, moeten ze eerst op spanning komen. Dat noemen we stijgtijd. Denk maar aan een sprinter in de startbeugel. Die zet zijn spieren op spanning, zodat ze meteen gebruikt kunnen worden als het startschot klinkt.

Wat zijn PEC en SEC?

Ook bij hardlopen in het algemeen: als je wilt gaan lopen, dan zet je jezelf af. Daarvoor moet eerst de kuitspier op op spanning komen voordat je enkelgewricht in beweging komt.

Vandaar dat je in het hardlopen een actieve houding wilt aannemen. Dit zorgt ervoor dat je de energie laat vloeien en daardoor kun je meteen de volgende pas maken. Er kan namelijk tot wel 93% van de energie die in zo’n elastiekje zit, worden teruggegeven ( in de Achillespees) Als een spier door kracht vn buitenaf gerekt wordt, bijvoorbeeld door een harde voetplaatsing tijdens het lopen, dan zal het SEC deel worden gerekt. Het is daarom belangrijk dat je tijdens het hardlopen, maar ook bij explosieve krachtsinspanningen, zorgt dat je actief spanning op je spier zet. Dit doe je bij krachttraining tijdens je brace. Bij het hardlopen doe je dit door actieve heup- inzet en dorsaal flexie van je enkel. (dit is als je je enkel buigt en je tenen richting je neus komen. (vrij vertaald uit “Hardlopen” Bosch en Klomp)

Strekketens

Het gaat verder dan alleen vanaf je heupen naar beneden bij hardlopen. Je zou je lichaam zo kunnen beschrijven: Je hebt een skelet, bloedvaten, zenuwbanen en je centraal zenuwstelsel, organen en een zak van bindweefsel of fascia waarin je spieren zitten, als verpakte cadeautjes. Als je een mandarijntje pelt, dan zie je dat elk partje zit verpakt in een wit vliesje. Als je dat weg pulkt, zitten er allemaal kleinere vliesjes om de sappige delen. Zo kun je fascia het beste zien, dat witte spul. Als je bedenkt dat dit zich overal in je lichaam bevindt, maar ook in diverse richtingen. Wanneer je aan één deel trekt, verandert er ook wat in de rest van het lichaam. Een makkelijk voorbeeld: als je stijve hamstrings hebt, dan kun je dan met een harde bal onder je voet rollen om het hogerop te laten ontspannen.

Diep fascia is compact en veel meer gestructureerd dan het bindweefsel dat direct onder de huid zit. Deze laag bevat alle lagen die samenwerken met de spieren. Dit diepe fascia loopt helemaal door tot in de pezen die de spier aan het bot hechten. Er zijn ook contractiele myofibroblasten in deze laag te vinden. Je bindweefsel kan dus ook zorgen voor samentrekken!

Fasciaal Fitness

Het doel van fitness voor je fascia is om de veerkracht van je fascia te doen toenemen en het bestaat uit vier onderdelen: elastische veerkracht, fasciale rek, fasciale release en proprioceptieve verfijning. Lees meer over Proprioceptie in deze blog.

Elastic recoil

Elastische veerkracht zorgt voor de werking zoals je boven ook al kon lezen bij de SEC en PEC elementen en zorgt er dus voor dat je net als een pijl die de boog spant, de energie maakt om te gaan knallen. In de gym doe je dit vaak met kettlebells, gewichten en bij het hardlopen oefeningen zoals kaatsen of skippings. Precontractie van de spier strekt het bindweefsel , dat vervolgens explosief loslaten genereert. De energie die daarbij vrij komt, kun je niet alleen met spieren genereren.

Fasciale rek

Met Animal Flow leer je verschillende stretchende bewegingen aan, die ervoor zorgen dat het fascia in de verschillende banen op rek komt. Door deze rek komen er myofibroblasten in het bindweefsel, die zorgen voor verbetering van de elastische werking. Ook verbetert je proprioceptie van je hele lichaam, door echt een beeld te krijgen van waar je lichaam zich in de ruimte bevind.

Triggerpoints

Met (sport-) massage of acupunctuur ontspant diverse verhardingen op plekken waar het bindweefsel zich kan samentrekken.

PEC en SEC trainen

Om dus optimaal gebruik te maken van de voorspanning in je lijf en daardoor van de elastische ketens, is het belangrijk dat je een goede houding aan neemt en weet wat je wel en niet moet aanspannen. Wil je een keer voelen hoe je er gebruik van kunt maken? Kijk dan even naar dit loopscholings filmpje en doe mee. Je voelt direct wat er wordt bedoeld met de voorspanning!