Het centraal zenuwstelsel heeft zo zijn eigen maniertjes om dingen makkelijker en moeilijker te maken. Dat zie je terug bij baby’s die nog gaan leren lopen, maar je ziet het ook terug bij ouderen die de trap af lopen. Door bepaalde vrijheidsgraden in gewrichten te bevriezen, leert het lichaam zichzelf een andere manier aan om een beweging uit te voeren.
Wat is eigenlijk een vrijheidsgraad? Dit is de mogelijkheid van een gewricht om in een vlak een beweging uit te voeren. Sommige gewrichten, zoals de schouder, heeft de mogelijkheid om in 3 vlakken te bewegen. Een knie kan alleen maar buigen en strekken en heeft daarom maar 1 vrijheidsgraad.
Vrijheidsgraden bevriezen
Stel je voor, je wilt gaan lopen. Dan kan je heup in 3 manieren buigen, dit is namelijk een kogelgewricht. Vervolgens kan je knie op 1 manier buigen en je enkel (laten we deze voor het gemak even 1 gewricht noemen), op 2 manieren (dorsiflexie, plantairflexie, pro- en suppinatie) . Hoe maakt het zenuwstelsel dan een goede stap? Je kunt je voorstellen dat je brein ontploft als het elke keer moet gaan berekenen wat de meest energiezuinige, veilige manier is om een stap te zetten.
Vanuit de Constraint Led Approach kunnen we een taak als een schema zien. Het organisme is een dynamisch systeem en de omgeving zorgt voor een directe perceptie. Je lijf kan bepaalde attractors instellen. Dit zijn stabiele manieren om een beweging te maken. Aan de andere kant heb je ook fluctuations, minder stabiele vormen die meestal ook meer energie vragen. Bepaalde grenzen zorgen dat er minder vrijheidsgraden zijn. Deze grenzen noemen we hier degrees of constraint. Die grenzen kun je bijvoorbeeld vormen door gewrichten te beperken in bewegen, zoals dat je doet met cocontracties. Of door de omgeving zó te bouwen dat je een bepaalde kant niet op kunt gaan
Het is heel grappig hoe je lijf zelf bepaalde constraints in bouwt. Maar nóg toffer is het dat je lichaam zelf synergieën bouwt. Probeer maar eens een grijp beweging te maken met je hand, maar je mag je ringvinger niet buigen. Deels komt dit door een structurele synergie, pezen en spieren zijn met elkaar verbonden waardoor die ringvinger altijd mee wil doen met het grijpen. Deels is het neuraal. Als baby-aapje wilde je jezelf graag vastgrijpen aan je moedersvacht Je kunt dus constraints inbouwen, maar je wilt ook synergiën in bouwen.
Babies hebben eerst een hele sterke synergie in de trappelbeweging tussen de heup en het enkelgewricht. Als volwassene kun je deze beide gewrichten minder gecorreleerd bewegen. Je kunt zelf variëren.
Bambi op het ijs
Als je voor het eerst op de ski-latten staat, ben je vaak wat angstig om te bewegen. De uitslag naar links en rechts is daardoor niet zo groot. Hoe meer ervaren je bent, hoe meer je die beweging kunt vergroten en kun je soepel van de berg af. Het zenuwstelsel herkent skiën als een complexe beweging en zal een aantal vrijheidsgraden bevriezen. Het ziet er houterig uit.
Hetzelfde gebeurt bij ouderen die van de trap af gaan. Ze krijgen later kniepijn als ze de trap af lopen. Dat heeft alles te maken met het bevriezen van vrijheidsgraden. Door de knie helemaal op slot te zetten, kan deze niet zijn volledige functie uitoefenen. Daardoor krijgt hij teveel klappen te verwerken en dat doet zeer. Door het lichaam opnieuw vertrouwen te geven en het opnieuw op te trainen, kan veel pijn worden weggenomen.
Ontdooien voor beginners
Tenzij je een mechanische constraint hebt en deze dus chirurgisch moeten laten losmaken, kun je het centraal zenuwstelsel nieuwe bewegingen aanleren. Maar hoe doe je dat nu hè? Je kunt dit doen door bepaalde bewegingen niet mogelijk te maken, dus door een grens aan te geven. Zo moet het lijf zelf leren om een andere manier te vinden. Ben je een hele snelle jongen en heeft je lichaam geen tijd om helemaal via de hersenen een beweging te maken? Dit kan ook via reflexen worden opgetraind. Dit doe je door met (onder andere) dynamische load een setting te creëren met een extern doel om op te focussen en bepaalde constraints.
Trainen en coachen op het bevriezen van vrijheidsgraden
Wil je meer weten over trainen en coachen via deze manier? Op vrijdag 14 januari geef ik de Foundation in Ultimate Instability training in Amsterdam. Schrijf je snel in, we hebben maar 4 plaatsen! De studieload bedraagt ongeveer 6 uur, 3 uur theorie welke je thuis volgt via e-learning en 3 uur praktijk. Volg deze link om je direct in te schrijven!
2 gedachten over “Vrijheidsgraden bevriezen”