De geschiedenis van onze voet verklaart waarom we tegenwoordig zoveel problemen hebben met onze voeten. Onze voeten, eens eenvoudige en robuuste delen van ons lichaam, hebben een opmerkelijke evolutionaire reis doorgemaakt die nauw verbonden is met de ontwikkeling van de mensheid zelf.
Van het sturen van onze bewegingen als we nog op handen en voeten liepen tot het ondersteunen van ons rechtopstaande lichaam tijdens het rennen, tot aan de huidige voet die in te krappe schoenen over geplaveide paden struint.
Een van de meest opvallende veranderingen in de evolutie van de menselijke voet was de overgang naar rechtop lopen, gekenmerkt door de opkomst van de Homo erectus. Deze overgang bracht niet alleen een verandering in de anatomie met zich mee, maar ook een verandering in functie. Grote tenen, eens meer zijwaarts gericht, werden essentieel voor het stabiliseren van ons lichaam tijdens het lopen en rennen.
De grote teen met name kreeg de opdracht om de voet af te duwen, in plaats van het grijpen bij het klimmen in bomen. In deze foto reportage zie je hoe de voeten van mensen die veel in bomen klimmen er uit zien. Hier is de grote teen juist in een varus stand (in plaats van een valgus stand).
Geboren om hard te lopen
Door de stand van voornamelijk onze grote teen ( in de richting van de afzet), konden we een springplank vormen met de grote teen en de peesplaat. In combinatie met de achillespees konden wij steeds efficiënter bewegen. In Afrikaanse landen was het / is het belangrijk dat je kilometers ver kon lopen om voedsel en water en later scholing te krijgen. De inwoners hier lopen, zonder schoenen, soms uren. De bal van de kuitspier zit veel hogerop en de achillespees is heel lang. De voeten zijn sterk en de grote teen wijst naar voren.
In tropische landen, waar voedsel en water makkelijk te vinden is, zijn de kuiten groter en de achillespezen langer. Hardlopen en lopen is minder belangrijk. De voeten zijn eerder gevormd als die van een aap of boomklimmende species.
Geschiedenis van de voet
Naarmate de menselijke samenleving zich ontwikkelde, werden schoenen niet alleen gebruikt voor bescherming tegen ruwe ondergronden, maar ook als statussymbolen. Dit leidde tot de opkomst van te krappe schoenen, gedragen door de elite om hun welvaart en sociale status te tonen. Helaas brachten deze modieuze trends vaak ongemak en zelfs blijvende schade aan de voeten met zich mee.
Voeteninbinding
De oorsprong van het Chinese gebruik van voetinbinding, ontstond volgens de overlevering ontstond deze doordat Keizer Li Yu (961 tot 976 heerser over het Tang-rijk), diep onder de indruk was van de dans van zijn concubine Yao Niang die hele kleine voetjes had. Met de steun van zijden verbanden kon ze op haar tenen dansen als een ballerina en dat vond hij erg opwindend.
Met die ingebonden voeten konden de dames uiteindelijk niet meer lopen en werd het als status gezien dat adelijke vrouwen een draagstoel moesten gebruiken om naar buiten te gaan. Lees het hele verhaal hier. De foto hieronder laat de zogenaamde Lotusvoeten zien van een oude Chinese dame, die haar voeten altijd ingebonden had.
Paardrijden met hakken
Een andere belangrijke verschuiving in schoeiseltradities vond plaats doordat men een oplossing zocht voor het paardrijden. Om te voorkomen dat de voeten weggleden uit de beugels, werden hoge schoenen met hakken populair onder ruiters. Deze stijlvolle maar onpraktische schoenen hebben hun stempel gedrukt op de modegeschiedenis.
De eerste hoge hakken uit ijdelheid werden in 1533 geïntroduceerd door Catherina de’ Medici, die ze vanuit Florence in Parijs introduceerde bij haar huwelijk. Zij was heel klein van stuk. Daarna kwamen schoenen met zeer hoge hakken in de mode.
Rond 1600 droegen mannen rode schoenen met hakken, om te laten zien dat men van adel was. Hoe hoger de hak, hoe meer status men had. De Franse koning Lodewijk XIV, die klein van stuk was, droeg schoenen met rode hakken die bezet waren met edelstenen aan het hof. Rond 1650 begon deftige Franse kleding in bredere kringen in de mode te raken. Na de Franse Revolutie veranderde dat. De rode hakken werden verboden. Hakken werden als erotisch en decadent gezien en niemand wilde nog wat met de adel te maken hebben. Het werd nu juist de gewoonte om eenvoudig gekleed te gaan.
Pas rond 1850 kwamen hakken weer in beeld, eerst in Europa, maar later ook in de V.S. In 1888 maakte een fabriek in de VS de eerste schoenen met hoge hakken. Aan het begin van de 20ste eeuw droegen vrouwen liever degelijke schoenen, maar in de jaren 1920 kwamen de hoge hakken opnieuw in de mode, toen de rokken korter werden.
Hoge hakken worden niet gedragen om het comfort, maar om er goed uit te zien, door vrouwen. Door hoge hakken staat iemand als het ware op de tenen. Daardoor is het nodig om de onderrug hol te maken en de borstpartij naar voren te duwen. Bovendien lijken door de hoge hakken de benen langer en de kuiten krijgen meer vorm.
Einstein en zijn voeten
In 1952 riep Albert Einstein hulp in voor zijn voeten. Hij was op zoek naar comfort voor zijn voeten. Zijn bediende riep de hulp in van schoenenwinkel eigenaar Peter Hulit. Einsteinn had een schets gemaakt van de pijnpunten die hij had aan zijn voeten in schoenen en gaf aan dat hij op zoek was naar een mogelijkheid om zijn druk evenredig te kunnen verdelen in de schoen.
Moderne geschiedenis van de voet
Helaas hebben al deze historische ontwikkelingen in schoeisel en levensstijl geleid tot een scala aan voetproblemen in de moderne tijd. Onze omgeving is nu vaak voorspelbaar en uniform, met geasfalteerde wegen en aangelegde looproutes die weinig variatie bieden voor onze voeten. Bovendien leidt ons overwegend zittende bestaan tot zwakke voet- en heupspieren en een gebrek aan natuurlijke beweging, waardoor de kans op blessures en aandoeningen zoals platvoeten, stijve voeten en hielspoor toeneemt.
Voeten, en dan vooral de grote tenen worden niet meer gestimuleerd om de omgeving in te schatten. Dit komt doordat de vorm van de schoen de grote teen naar binnen duwt en doordat we dempende schoenen dragen. De proprioceptie van de grote teen is erg belangrijk om signalen naar boven in je lichaam te zenden. Lees ook de blog “voeten als voelers “eens en de blog “Wat is een homunculus?“
Een gezonde voet
Maar wat is dan toch een gezonde voet? Dit is een voet die sterk en mobiel is en waar de grote teen volledig de ruimte krijgt om af te zetten. Met deze voet kun je het gewicht van het lichaam helemaal verdelen over de grote teen, de bal van de grote teen, de bal van de kleine teen en de hiel. Als je grote teen, door altijd moderne schoenen te dragen en je voeten nooit uit te dagen in ondergronden, niet de ruimte krijgt om zijn werk te doen, zal de voet zijn functie verliezen.
Het is duidelijk dat de evolutie van onze voeten nauw verweven is met de geschiedenis van de mensheid zelf, van onze vroege stappen als Homo erectus tot onze moderne levensstijl. Als we echter willen zorgen voor onze voeten en hun welzijn willen bevorderen, moeten we ons bewust zijn van de impact van onze keuzes op schoeisel en levensstijl.
Misschien is het tijd om terug te keren naar een meer natuurlijke benadering, met meer aandacht voor comfort en functionaliteit in plaats van alleen maar mode en status. Door onze voeten de zorg en aandacht te geven die ze verdienen, kunnen we ervoor zorgen dat ze ons blijven dragen op onze reis door de geschiedenis en verder.
Heb je een mobiele voet die wel wat ruimte kan gebruiken? Dan kan ik je van harte de schoenen van Vivobarefoot aanraden. Met de code PETRA10 krijg je ook nog wat korting! Druk op onderstaande advertentie en wordt direct doorgeleid.
Naast op schoenen lopen die je de ruimte geven, kan het helpen om je voeten eerst sterker en mobieler te maken. Dit doe je met het programma dat we speciaal voor jou hebben geschreven:
