Je bent niet op dieet en plots is er ongewenst gewichtsverlies. Mooi meegenomen, toch? Je bent al jaren aan het jo-jo’en en nu hoef je er niet eens moeite voor te doen. Ideaal! Geen reden om aan de alarmbel te trekken. Of toch?
Bij bepaalde ziektes of bij behandelingen tegen kanker, is gewichtsverlies een veel voorkomende bijwerking (dit noemen ze in dure termen cachexie). Beter te weinig dan te veel gewicht (want overgewicht is bijvoorbeeld ook een risicofactor voor kanker)? Nee, dat geldt jammer genoeg niet zo eenduidig. Studies tonen aan dat cachexie zorgt voor verminderde mobiliteit, slechter spierfunctioneren, meer vermoeidheid, verminderde levenskwaliteit en uiteindelijk zelfs hogere mortaliteit. Best ernstig dus en voldoende reden om aan de alarmbel te trekken wanneer je ongewild (je hebt er dus geen extra moeite voor gedaan) gewicht verliest in dit proces.
Cachexie vs. Gewichtsverlies
Het grote verschil tussen cachexie en “gewoon” gewichtsverlies, is dat er bij cachexie veel spiermassa verloren gaat. Iemand met overgewicht die enkele kilo’s kwijtspeelt, kan hierdoor dus ook in de gevarenzone terechtkomen. En iemand met ondergewicht, kan ook in verhouding te veel vetmassa hebben. Zelfs al verlies je gewicht in kilogram op de weegschaal, wilt dat niet vanzelfsprekend zeggen dat je vet verloren bent. Het kan zelfs zijn dat je aankomt in vet, terwijl je ook spiermassa verliest en de weegschaal een lager getal weergeeft.
Cachexie vs. Sarcopenie
Sarco-wat? Sarcopenie is net als cachexie een vorm van gewichtsverlies waarbij de spiermassa afneemt. Terwijl cachexie gelinkt wordt aan kanker, wordt sarcopenie gelinkt aan het “normale” ouder worden. Het resultaat van beide is dus hetzelfde, maar de onderliggende pathologie is verschillend.
Gewichtsverlies (zowel sarcopenie als cachexie) moet dus zo veel mogelijk voorkomen worden. Allemaal aan de koekjes en hamburgers dan? Nee, ook hier is het jammer genoeg niet zo eenvoudig. Wanneer je veel gaat eten, zal je vetmassa wel omhoog gaan, maar je spiermassa blijft onveranderd laag (of blijft zelfs nog verlagen).
Wat kan je doen tegen (ongewenst) gewichtsverlies?
Als koekjes niet helpen, wat moet je dan wel doen? Voorkomen is beter dan genezen! Cachexie en sarcopenie zijn niet makkelijk omkeerbaar. Het vraagt veel meer energie om spieren op te bouwen dan af te breken. Het is dus belangrijk dat je voor een kankerbehandeling en voor je ouder wordt al fit en krachtig bent. Krachttraining is daarbij een fantastische tool, waarmee je ervoor zorgt dat je spiermassa groot genoeg is, zodat je zelfs bij verlies nog voldoende “overhoudt”. Ook tijdens een kankerbehandeling is het daarom belangrijk om onder de juiste begeleiding aan (kracht)training te blijven doen.
Naast de juiste vorm van krachttraining, kan ook de inname van eiwitten helpen. Koekjes en hamburgers zijn wellicht lekker, maar je spieren hebben vooral eiwitten nodig voor de eiwitsynthese. Verschillende instanties adviseren verschillende minimale eiwitinnames. De World Health Organization en Verenigde Naties raden tussen 0,66 en 0,8 gram eiwitten aan per kilo optimaal gezond lichaamsgewicht (let op! dit is niet altijd jouw huidige gewicht). De exacte eiwitbehoefte is afhankelijk van je leeftijd, vetvrije massa, lichamelijke activiteit en de ernst en invloed van een ziekte of behandeling. Bij een kankerbehandeling wordt bijvoorbeeld minimaal 1,2 gram eiwit per kilo optimaal gezond lichaamsgewicht aangeraden.
Maak je je zorgen?
Maak je je zorgen om jezelf of iemand in je omgeving? Raadpleeg dan een arts en/of gespecialiseerd diëtist. Wordt je al begeleid en ben je op zoek naar extra begeleiding voor het veilig opbouwen van jouw spiermassa? Neem contact met ons op en we helpen je graag.
Een gedachte over “Ongewenst gewichtsverlies”